Mobiliteitsonderzoek Rijnenburg
Opdrachtgever
Gemeente Utrecht
Locatie
Utrecht
Een nieuwe woonwijk in Utrecht
Over ruim 10 jaar verrijst in de polder Rijnenburg bij Utrecht een wijk van 25.000 woningen, een omvang vergelijkbaar met Woerden of Houten. Aan de keuze om Rijnenburg te ontwikkelen ging een intensief debat in Utrecht vooraf, waarin de mobiliteitseffecten een belangrijke rol spelen. Dat is niet verwonderlijk. Rijnenburg ligt zo’n 7 kilometer van het stadscentrum en station van Utrecht en direct aan de (overbalaste) snelwegen A2 en A12 bij knooppunt Oudenrijn. Als de mobiliteit van Rijnenburg niet goed geregeld is, staat het meest centrale knooppunt van Nederland vast.
Studio Bereikbaar heeft voor de gemeente Utrecht het mobiliteitsonderzoek Rijnenburg uitgevoerd. De opdracht was om over de volle breedte – van stedenbouwkundig concept, tot parkeeroplossingen, tot netwerkaanpassingen en beprijzing – te onderzoeken wat de mobiliteitseffecten zijn van Rijnenburg en welke mogelijkheden er zijn om te sturen op duurzame mobiliteit.
Ambitieus en experimenteel
Het mobiliteitsconcept bepaalt voor een groot deel wat voor wijk Rijnenburg wordt
“Rijnenburg is gezien vanuit mobiliteit een lastige ontwikkellocatie” zegt Manus Barten, projectleider vanuit Studio Bereikbaar. “Rijnenburg is met 25.000 woningen een forse locatie, vergelijkbaar met de omvang van Houten, Nieuwegein of Woerden. De locatie ligt aan de A2 en A12 bij het drukke knooppunt Oudenrijn. De consequenties van de woonwijk op de hele ring Utrecht kunnen dus fors zijn. Bovendien ligt de locatie nu relatief ver van stedelijke voorzieningen en hoogwaardig OV. Het is dus nodig naar het hele spectrum te kijken; nabijheid voorzieningen, fiets, OV, auto, parkeerconcept. Het mobiliteitsonderzoek is precies daarvoor bedoeld, in een vroeg stadium kijken naar mobiliteit én ruimtelijke aspecten”.
Wij hebben drie concepten uitgewerkt: van het bouwen volgens VINEX logica – het faciliteren van alle vervoermiddelen met woningen relatief lage dichtheden – tot een autovrije wijk met hoge dichtheden en straten die alleen voor voetgangers, fietsers, OV en hulpdiensten toegankelijk zijn. Het middelste perspectief sluit aan bij de huidige plannen van de gemeente voor bijvoorbeeld Merwedekanaalzone waar vooral duurzaam en actief verplaatsen voorop staat. Met behulp van referenties is voor alle drie de concepten in beeld gebracht hoe de mobiliteitsoplossingen eruitzien, maar ook wat de relatie is met voorzieningenniveau en woningbouwdichtheid.
Manus Barten: “We hebben zelfs gekeken naar een overkluizing over de A2 om de wijk echt bij de stedelijke voorzieningen te brengen en naar een fietsverbinding dwars door knooppunt Oudenrijn voor de meest rechtstreekse verbinding. Door drie concepten uit te werken op deze manier, geven we de gemeente inzicht in de consequenties van sturen: hoe ziet een wijk er dan uit, wat betekent dat voor de infrastructuur en hoeveel gaat dat ongeveer kosten? We zien bijvoorbeeld dat het parkeerconcept erg bepalend is voor de woondichtheid en kostenniveau van het hele pakket.” “We hopen dat het onderzoek de gemeente Utrecht en andere betrokken overheden en partijen helpt om tot een mooie invulling van Rijnenburg te komen. Het mobiliteitsonderzoek laat zien dat er echt wat te kiezen is. Het mobiliteitsconcept bepaalt voor een groot deel wat voor wijk Rijnenburg wordt”.
Schaalvergelijking
Drie perspectieven met verschillende mobiliteitsconcepten
We hebben drie perspectieven met verschillende mobiliteitsconcepten uitgewerkt:
- Conventioneel bouwen
- Duurzaam stedelijk (ambitie gemeente Utrecht)
- Ambitieus en experimenteel
Voor elk perspectief is een samenhangend beeld van een ruimtelijk concept, parkeeroplossing, organisatie van de interne mobiliteit, (hoogwaardig) OV, fietsinfrastructuur en infrastructuur voor de auto. Afhankelijk van het perspectief wordt er aan de knop autotoegankelijkheid, stedelijkheid en nabijheid van voorzieningen gedraaid. We onderzoeken verschillende type ontsluitings-, parkeer en betaalconcepten voor de nieuwe wijk.
Wat kom je tegen als je fietst van Rijnenburg naar Utrecht Centraal?
Routebeleving van de verschillende routes
Fietsverbinding dwars door knooppunt Oudenrijn voor de meest rechtstreekse verbinding
In het onderzoek is breed in beeld gebracht wat de effecten zijn op:
- De belasting van netwerken voor OV, fiets en auto, en oplossend vermogen van netwerkaanpassingen.
- Duurzaamheid van de mobiliteit.
- Concrete reizen; wat betekent een mobiliteitsconcept voor logistiek, kwetsbare doelgroepen of een incidentele verplaatsing zoals verhuizen of een plotseling doktersbezoek.
- Meekoppelkansen op thema’s als energie, voorzieningen en regionale hubs.
- Relatie met het te realiseren programma (type, omvang en uitgangspunten).
- Kosten van het volledige pakket; van infrastructuur tot parkeren tot exploitatie.
Rapportage
De gemeente Utrecht heeft haar Programmatische Verkenning voor de ontwikkeling van Rijnenburg afgerond. De resultaten zijn op 20 september 2024 gepubliceerd. Belangrijk onderdeel van deze Programmatisch Verkenning is het Mobiliteitsonderzoek van Studio Bereikbaar. Het onderzoek is gericht op de consequenties van het bouwen van Rijnenburg voor de mobiliteit en op inzicht in sturingsmogelijkheden voor duurzame mobiliteit.